2020-07-15
Co to jest stowarzyszenie?

Organizacje pozarządowe mogą zostać utworzone w różnych formach prawnych. Najpopularniejszymi są stowarzyszenia i fundacje. Dziś w cyklu "Kto i co? NGO" przedstawimy Wam co to jest stowarzyszenie, jakie rodzaje stowarzyszeń wyróżniamy, a także jak utworzyć stowarzyszenie zwykłe lub rejestrowe oraz jakie są ich podobieństwa i różnice.

Stowarzyszenie jest to grupa osób, bliższych lub dalszych znajomych, które łączą wspólne zainteresowania lub wspólny cel. Stowarzyszenie jest dobrowolnym, samorządnym i trwałym zrzeszeniem o celach niezarobkowych. Posiada możliwość niezależnego ustalania swoich strategii, struktur organizacyjnych, a także aktów wewnętrznych.

1. RODZAJE STOWARZYSZEŃ

• stowarzyszenia rejestrowe – jest to stowarzyszenie zarejestrowanie w Krajowym Rejestrze Sądowym. Od momentu rejestracji stowarzyszenie uzyskuje osobowość prawną, może łączyć się w związki stowarzyszeń, powoływać terenowe jednostki organizacyjne, a także korzystać z dofinansowań od władzy państwowej oraz innych instytucji.
• stowarzyszenia zwykłe – to forma współpracy o uproszczonym charakterze. Stowarzyszenie nie posiada osobowości prawnej, a do jego założenia wystarczą 3 osoby, które musza uchwalić regulamin oraz wybrać swojego przedstawiciela. Stowarzyszenie zwykłe nie podlega obowiązkowi rejestracji w Krajowym Rejestrze Sądowym,
• stowarzyszenia kultury fizycznej – klub sportowy może działać w formie stowarzyszeń lub fundacji zarejestrowanych w KRS i tych stowarzyszeń zwykłych - więcej o klubach sportowych w kolejnych działach. 
• związki stowarzyszeń – jest rodzajem stowarzyszenia skupiającym osoby prawne o celach niezarobkowych. Związek stowarzyszeń mogą powołać trzy inne stowarzyszenia.

2. TWORZENIE STOWARZYSZEŃ REJESTROWYCH

Krok 1: grupa ludzi, czyli założyciele.

Stowarzyszenia mogą tworzyć obywatele polscy, mający pełną zdolność do czynności prawnych (osoby, które ukończyły 18 lat i nie są ubezwłasnowolnione) i nie pozbawieni praw publicznych (art. 3 ust. 1).

• Małoletni poniżej 16 lat może należeć do stowarzyszenia, jeśli wyrażą na to zgodę jego przedstawiciele ustawowi (np. rodzice), nie może jednak korzystać z biernego i czynnego prawa wyborczego. Natomiast małoletni w wieku 16-18 lat (mający ograniczoną zdolność do czynności prawnych) może należeć do stowarzyszenia oraz korzystać z biernego i czynnego prawa wyborczego, ale w składzie zarządu danego stowarzyszenia większość muszą stanowić osoby o pełnej zdolności do czynności prawnych.

Jeżeli jednak jednostka organizacyjna stowarzyszenia zrzesza wyłącznie małoletnich, mogą oni wybierać i być wybierani do władz tej jednostki (art. 3 ust. 2 i 3).

• Cudzoziemiec, niemający zameldowania na terytorium Polski, może wstąpić do stowarzyszenia, którego statut przewiduje taką możliwość. Cudzoziemcy, mający zameldowanie w naszym kraju, mogą tworzyć stowarzyszenia zgodnie z przepisami obowiązującymi obywateli polskich (art. 4 ust. 1 i 2).

Osoba prawna może być tylko członkiem wspierającym stowarzyszenia (art. 10 ust. 3). Ustawa nie określa jednak szczegółowo, na czym polega „bycie członkiem wspierającym stowarzyszenia” – powinien to regulować statut.

Stowarzyszenia, w liczbie, co najmniej 3, mogą także założyć związek stowarzyszeń (federację). Założycielami i członkami związku mogą być także inne osoby prawne, z tym, że osoby prawne mające cele zarobkowe mogą być członkami wspierającymi (art. 22 ust. 1).

Krok 2: projekt statutu.

Statut to najważniejszy wewnętrzny dokument – „konstytucja” stowarzyszenia – to pisemnie potwierdzona informacja o zasadach jego działania. Wstępny projekt statutu dobrze jest przygotować wcześniej, czyli przed zwołaniem zebrania założycielskiego i dostarczyć go do wglądu wszystkim członkom przyszłego stowarzyszenia. Głosowanie za przyjęciem statutu i jego zatwierdzenie musi mieć miejsce na zabraniu założycielskim.

Krok 3: zwołanie i przeprowadzenie zebrania założycielskiego.

W zebraniu założycielskim musi wziąć udział co najmniej 7 osób. Staną się one członkami założycielami danego stowarzyszenia. Warto zaprosić kilka osób więcej, gdyby okazało się, że ktoś z jakiejś przyczyny nie dotrze na zebranie.

Żeby sprawnie przeprowadzić zebranie należy wcześniej ustalić różne szczegóły organizacyjne: wybrać miejsce i ustalić termin zebrania, znaleźć osobę, która sprawnie poprowadzi zebranie, a także osobę, która spisze protokół z zebrania i przygotuje niezbędne dokumenty.

Krok 4: rejestracja stowarzyszenia w KRS.

Wniosek o rejestrację stowarzyszenia w KRS składa się na urzędowych formularzach:

• KRS-W20 – formularz podstawowy, służący do zgłoszenia stowarzyszenia – jego nazwy, siedziby itd.,
• KRS-WK – służy do zgłoszenia osób wchodzących w skład zarządu (na jednym formularzu KRS-WK możemy wpisać dane dwóch osób, zatem jeśli do zarządu wybraliśmy np. cztery osoby to wypełniamy dwa takie formularze dla zarządu),
• KRS-WK – służy do zgłoszenia osób wchodzących w skład komisji rewizyjnej (na jednym formularzu KRS-WK możemy wpisać dane dwóch osób, zatem jeśli do komisji rewizyjnej wybraliśmy np. trzy osoby to wypełniamy dwa takie formularze dla komisji),
• KRS-WM – służy do zgłoszenia zakresu działalności gospodarczej i wpisania, tym samym, stowarzyszenia do rejestru przedsiębiorców; składamy go tylko wtedy, gdy organizacja chce rozpocząć tę działalność od razu po zarejestrowaniu w rejestrze stowarzyszeń (w statucie muszą być stosowne zapisy na temat działalności gospodarczej).

Do wniosku o rejestrację w KRS stowarzyszenia załączamy:

• statut stowarzyszenia – dwa egzemplarze, podpisane przez zarząd stowarzyszenia,
• protokół z zebrania założycielskiego – dwa egzemplarze, podpisane przez przewodniczącego i sekretarza/ protokolanta zebrania,
• listę członków założycieli (zawierającą imię, nazwisko, datę i miejsce urodzenia, adres zamieszkania, własnoręczny podpis. Uwaga! W nagłówku listy warto dodać informacje, że wszyscy członkowie założyciele spełniają warunki wymienione w ustawie, w ten sposób osoby podpisujące się na liście składają jednocześnie oświadczenie o spełnianiu warunków ustawy) – dwa egzemplarze,
• podjęte na zebraniu uchwały – wszystkie w dwóch egzemplarzach, podpisane przez przewodniczącego i sekretarza/ protokolanta zebrania (uchwały: o powołaniu stowarzyszenia, o przyjęciu statutu, uchwałę o wyborze zarządu i uchwałę o wyborze komisji rewizyjnej),
• oświadczenia członków zarządu o ich adresach do doręczeń - każdy członek zarządu składa oświadczenie o swoim adresie pod który można dostarczać korespondencję. Informacje te mają ułatwić sądowi kontakt z podmiotami zarejestrowanymi w KRS. Adresy te nie będą widoczne w danych rejestrowych, ale będą się znajdowały w dokumentach, które zbiera sąd.

Stowarzyszenie, które jednocześnie rejestruje działalność gospodarczą, dodatkowo załącza:

• dowód dokonania opłaty za wniosek o wpis do rejestru przedsiębiorców,
• dowód dokonania opłaty za ogłoszenie w Monitorze Sądowym i Gospodarczym.

3. TWORZENIE STOWARZYSZENIA ZWYKŁEGO 

Krok 1: Założycieiele czyli co najmnienj 3 osoby zbierają się na spotkaniu (zebraniu) i decydują o:

• założeniu stowarzyszenia zwykłego,
• przyjęciu regulaminu,
• wyborze przedstawieciela albo zarządu.

Dodatkowo jeśli członkowie chcą mają możliwość wyboru komisj rewizyjnej. Warunkiem jest określenie zasad jej wyboru oraz kompetencji w regulaminie stowarzyszenia zwykłego. 

Na spotkaniu założyciele podpisują się także na liście członków założycieli. Ma ona zawierać: imię i nazwisko, datę i miejsce urodzenia, miejsce zamieszkania oraz własnoręczny podpis. 

Krok 2: wpisu do ewidencji stowarzyszeń zwykłych dokonuje się na podstawie złożonego wniosku.

Wniosek o rejestrację stowarzyszenia zwykłego dostępny tutaj. 

Krok 3: wypełniony i podpisany przez zarząd lub przedstawiciela reprezentującego stowarzyszenie wniosek należy złożyć w Wydziale Spraw Obywatelskich Urzędu Miasta Leszna, ul. Wałowa 5, 64-100 Leszno.

Do wniosku dołączyć należy:

• regulamin działalności stowarzyszenia,
• listę założycieli stowarzyszenia zwykłego, zawierająca imiona i nazwiska, datę i miejsce urodzenia, adres zamieszkania, a także własnoręczne podpisy założycieli,
• uchwałę o wyborze zarządu lub przedstawiciela, ewentualnie organu kontroli wewnętrznej
  z podaniem imienia i nazwiska, adresu zamieszkania oraz numer PESEL przedstawiciela albo członków powołanych organów zgodnie z regulaminem.

Termin załatwienia sprawy: 7 dni od dnia wpłynięcia wniosku o wpis do ewidencji.

W przypadku braku kompletu wymaganych dokumentów wnioskodawca zostanie wezwany do ich uzupełnienia w terminie 7 dni. Nieusunięcie braków spowoduje pozostawienie podania bez rozpoznania.

Stowarzyszenia działają w oparciu o Ustawę Prawo o stowarzyszeniach.