2022-02-18
Leszczyński Ratusz sercem Miasta
Ten budynek jest zdecydowaną wizytówką miasta.. Jest obowiązkowym punktem na mapie Leszna każdego przyjeżdżającego turysty.. Stacjonuje w nim Prezydent Miasta Leszna.. Wiecie już o jakim budynku mowa? Oczywiście chodzi o leszczyński Ratusz!
Z okazji trwającej szóstej edycji kampanii "Zakochaj się w Lesznie - jak MY!" chcemy zapoznać Was z historią serca naszego miasta - leszczyńskiego Ratusza.
Ratusz znajduje się w centralnej części Rynku. Sam budynek powstał w latach 1637 - 1639. To, jak on prawdopodobnie wyglądał wiemy dzięki rycinie Tscherninga z 1650 r. (zdjęcie poniżej). Prawodopodobnie więc był to budynek piętrowy, który posiadał renesansową attykę i wieżę z dekoracyjnym hełmem. Na piętrze znajdowały się: sala obrad miejskich i sądu wójtowskiego, a także kancelaria municypialna i archiwum. Na parterze znajdowala się część gospodarcza, w której znajdowała się: waga miejska, sprzęt gaśniczy, a także staż miejska oraz więzienie. Niestety wieża ta runęła podczas pożaru miasta w 1656 r., zawalają część sklepień po północnej stronie przyziemia budynku.
Po pożarze postanowiono budynek odbudować. W 1660r. powstała zupełnie nowa wieża ratuszowa, która posiadała hełm, a do której w 1689 roku domontowano pierwszy zegar oraz dzwon. Dzięki temu pojawiła się możliwosć wybijania godzin. Jednak kolejny pożar Ratusza, który miał miejsce w 1707r., pozostawił jedynie mury obwodowe gmachu. Jego kolejna odbudowa prowadzona była do roku 1712 w ramach którego min. zrekonstruowano i zamontowano nowy zegar, a także powieszono dzwony do wybijania godzin. Leszczyński Ratusz po raz kolejny został strawiony w pożarze w roku 1767, jednak jego odbudowa nie przebiegała tak sprawnie, jak poprzednio. Wynikało to chociażby z braków środków finansowych. Dzięki znacznemu wsparciu finansowemu ówczesnego właściciela Leszna - księcia Antoniego Pawła Sułkowskiego było możliwe zakończenie odbudowy i przebudowy Ratusza w 1789 roku. Radość z budynku nie trwała długo, gdyż w zaledwie rok później - 1790 r. Ratusz znowu spłonął - pożar strawił dachy, wieżę ratuszową, a także część wnętrz. Brak środków finansowych, a także stan wojny wywołany przez Napoleona skutecznie utrudniał kolejną już odbudowę. Udało się sfinalizować budowę wieży z nowym zegarem, dopiero w roku 1817. Wtedy też dodano na jej szczyt chorągiewkę z datą "1817". I była to ostatnia tak poważna inwestycja w sferze budowlanej obiektu w przeciągu XIX stulecia.
Pierwsza poważniejsza interwencja budowlana została przeprowadzona w Ratuszu w roku 1906 r. Ówczesne władze miasta doprowadziły do rozkuć struktury cokołu i stworzyły w nim otwory okienne i drzwiowe o różnych gabarytach, zlikwidowano istniejące podziały i dokonano nowych we wnętrzu przyziemia Ratusza. Wywołało to konflikt z poznańskim konserwatorem - prof. Ludwigiem Kämmererem, którego o wprowadzanych zmianach nie poinformowano. Groziło to koniecznością przywrócenia pierwotnego stanu budowlanego, jednak ostatecznie z tego pomysłu zrezygnowano. Niestety stan techniczny, w jakim znajdował się Ratusz spowodował, że podniesiono dyskusję na temat dalszych losów budynku. Pomysły były dwa, albo powyższenie dachu i rozbudowa najwyższej kondygnacji, albo rozbiórka Ratusza i powstawienie go na nowo - w 1911 roku z hełmu wieży zaczęły nawet spadać płaty blachy!
(zdjęcie przedstawia Ratusz na pocztówce z roku 1900)
Na rozbudowę lub znaczną przebudowę budynku nie zgadzał się konserwator prowincjonalny w Poznaniu, a także prezydent rejencji poznańskiej. Z uwagi na to, że samorząd leszczyński poniósł ogromny wysiłek finansowy przygotowując się do budowy centalnego systemu kanalizacyjnego i nie stać go było na postawienie nowego budynku, postanowiono "zatynkować" problem do roku 1913. Wtedy też postanowiono zwrócić się z oficjalną prośbą o wsparcie prac remontowo - konserwatorskich do Berlina - do ministerialnego radcy budowlanego Bluncka. Rok później radca budowlany zaproponował rozbiórkę ratusza i budowę nowego obiektu, pozostawiając jednocześnie wieżę ratusza, która była w lepszym stanie technicznym. Uzależniono jednak to rozwiązanie od opracowania koncepcji architektonicznej, która byłaby odpowiednia dla charakteru budowli i zabudowy miasta. Nigdy jednak nie doszło to do skutku, ponieważ po kilku miesiącach od wizyty radcy wybuchła I wojna światowa. Pod jej koniec w roku 1916 dokonano ostatnich niemieckich interwencji budowlanych - tynkowanie zachodniej fasady Ratusza, a także wykonanie systemu centalnego ogrzewania gmachu.
W roku 1924 przeprowadzono nowe tynkowanie, a także szereg prac remontowo - konserwatorskich ratusza, nadal bez jego rozbiórki. Dokonano przemeblowania sali posiedzeń Rady Miejskiej, a w roku 1935 dokonano przebudowy wnętrz przyziemia. W czasie okupacji hitlerowskiej Ratusz pełnił funkcję czysto symboliczną, nie mniej jednak dokonano przebudowy i reorganizacji ratuszowych sanitariatów w roku 1941. Po zakończeniu II wojny światowej budynek został przeznaczony na siedzibę regionalnego muzeum, przeorganizowano po raz kolejny wnętrza, a potem przebudowano go. Ratusz został przemalowany w 1976 roku z okazji odbywających się dożynek. Wtedy też uzupełniono tynku elewacyjne. Budynek wyglądał tak, jak przedstawiono na zdjęciu poniżej.
Leszczyński Ratusz przetrwał w tej formie aż do połowy lat 90. XX wieku. Wraz ze zbliżającymi się obchodami 450-lecia praw miejskich Leszna postanowiono rozpocząć pracę remontowo - konserwatorskie. Po raz kolejny zmienionio układ wnętrz, pozostawiając bardziej przejrzysty układ pomieszczeń. W przyziemiu powstała restauracja.
W latach 2019 - 2020 dokonano remontu elewacji oraz przyziemia Ratusza wraz z przebudową instalacji odgromowej. Dokonano tego dzięki współfinansowaniu w ramach Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2014-2020. Przedmiotem projektu na który otrzymano dofinansowanie była modernizacja Ratusza w Lesznie. Ratusz obecnie prezentuje się tak, jak widać na zdjęciu poniżej:
Przypominamy również, że każdego dnia od 14 do 28 lutego na naszym profilu facebook - LeszczyńskieNGO - publikujemy "mini - zabawy" w ramach Kampanii "Zakochaj się w Lesznie - jak MY!". Zapraszamy do wzięcia udziału w zabawach! Dziś natomiast jego tematyka nawiązuje do bohatera naszego artykułu - leszczyńskiego Ratusza! Na odpowiedzi na zadane pod postem konkursowym pytanie czekamy do godziny 15:00!
źródło: www.leszno.pl, www.historia-leszna.pl, http://www.zabytki.leszno.pl/
fotografie pochodzą ze strony: http://www.zabytki.leszno.pl/Ratusz.html
