2017-01-18
Wybrane źródła finansowania działań NGO
Organizacje pozarządowe, chcąc prowadzić swoją działalność, muszą w pierwszej kolejności zgromadzić odpowiednią ilość środków niezbędnych do realizacji swoich celów statutowych.
Możliwości zdobycia pieniędzy lub innych środków jest wiele. Przyjmuje się, że sposoby finansowania działalności prowadzonej przez organizacje pozarządowe dzieli się na:
- bezpośrednie to przede wszystkim środki pieniężne lub inne składniki majątku otrzymane m.in. w drodze darowizny, spadku, wpływów z 1% podatku dochodowego, dotacji, zbiórek publicznych itd.
- pośrednie, które obejmuje np. możliwość skorzystania ze zwolnienia od podatku lub wykorzystywania pracy świadczonej przez wolontariuszy.
Aby skorzystać z dostępnych źródeł ich pozyskania, organizacje muszą spełnić wiele warunków, które nałożone zostały przepisami prawa.
Wybrane źródła finansowania działań NGO:
DOTACJE ZE ŚRODKÓW PUBLICZNYCH I PRYWATNYCH
Najmocniejszym źródłem finansowania organizacji pozarządowych są dotacje lub granty, które przyznawane są przez samorządy, administrację publiczną oraz inne źródła prywatne. Dotacje zazwyczaj przyznawane są w drodze konkursowej.
SKŁADKI CZŁONKOWSKIE
Składki członkowskie występują w stowarzyszeniach oraz związkach stowarzyszeń. Z tego źródła finansowania korzysta najwięcej organizacji. Każdy członek stowarzyszenia zobowiązany jest do opłacania składki. Wysokość składki ustalana jest przez Zarząd bądź Zgromadzenia Walne. Składki członkowskie są przychodem organizacji i należy się z nich rozliczyć. Muszą także zostać ujęte w sprawozdaniu finansowym.
DAROWIZNY
Bezinteresowne przekazanie pieniędzy, rzeczy przez osoby fizyczne i prawne np. firmy. Przekazujący darowiznę nie może oczekiwać niczego w zamian, może natomiast skorzystać zazwyczaj z ulgi podatkowej.
SPONSORING
Forma promocji. Jego istotą są skojarzenia, dzięki którym pozytywny obraz sponsorowanego przenosi się na sponsora.
ODPISY 1% PODATKU DOCHODOWEGO POCHODZĄCEGO OD OSÓB FIZYCZNYCH
Wszyscy płacący podatki dochodowe mogą przekazać swój 1% wybranej przez siebie organizacji pożytku publicznego, zgodnie z Ustawą o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie.
ZBIÓRKI
Pod hasłem zbiórki rozumie się wszystkie publiczne zbieranie rzeczy lub pieniądze na założone z góry cele. Organizacja obowiązkowo rejestruje zbiórkę w portalu zbiorki.gov.pl. Rejestracji nie wymaga akcja, która odbywa się za pośrednictwem internetu czy też zbiórka SMS-owa.
DOCHODY Z MAJĄTKU ORGANIZACJI, KAPITAŁ ŻELAZNY
Środki, z których organizacja czerpie zyski, a wcześniej je gromadzi w celu realizacji zadań statusowych. Kapitał żelazny jest nienaruszalny. Można go jedynie stale pomnażać. Niemniej jednak nie posiada on stałej definicji w polskim prawie, a jego zasady regulują przepisy wewnętrzne organizacji oraz te dotyczące stowarzyszeń i fundacji.
NAWIĄZKI SĄDOWE
Jeśli skazana osoba dopuściła się przestępstwa przeciwko zdrowiu lub życiu bądź pod wpływem alkoholu była sprawcą wypadku drogowego, lub także popełniła przestępstwo przeciwko środowisku, może zostać drogą sądową zobowiązana do wypłacenia nawiązki. Organizacja mocą postanowienia sądowego może otrzymać taką nawiązkę. Aby organizacja mogła otrzymać nawiązkę, musi znaleźć się w wykazie prowadzonym przez Ministra Sprawiedliwości. Spis wszystkich podmiotów wchodzących w skład organizacji przyjmujących nawiązki jest publikowany raz do roku jako obwieszczenie w Dzienniku Urzędowym Ministerstwa Sprawiedliwości.
DOCHODY Z DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ
Organizacja ma możliwość sprzedaży usług lub towarów z zyskiem. Zyski z działalności gospodarczej organizacja ma obowiązek przeznaczyć na cele statutowe. Wymaga rejestracji w KRS. Działalność gospodarcza organizacji pozarządowej jest działalnością uboczną – nie może być działalnością dominującą organizacji.
DZIAŁALNOŚĆ ODPŁATNA POŻYTKU PUBLICZNEGO
Opłaty za usługi w ramach odpłatnej działalności statutowej, która nie jest działalnością gospodarczą. Opłaty są formą zwrotu wniesionych nakładów.
ZAPISY I SPADKI
Organizacje pozarządowe mogą otzrymać spadek (głównie fundacje i stowarzyszenia).Organizacje nie płacą podatku od spadków, a prowadzona działalność gospodarcza jest druim co do wielkości źródłem dochodów.
POŻYCZKI I KREDYTY
NGO może korzystać z pożyczek oraz kredytów. Pożyczek można szukać w bankach albo innych organizacjach, a nawet można wziąć pożyczkę czy kredyt od członka organizacji.
OSOBY PRAWNE
Darowizna
Jest to forma umowy, w której darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego, kosztem swego majątku (art.888 kodeksu cywilnego).
Podstawowe cechy darowizny (określone art. 26 ust 1 pkt 9 i ust 7 ustawy o pdof):
• możemy ją przekazać organizacji działającej na rzecz określonych w ustawie celów społecznych,
• przekazywana jest w roku podatkowym, z którego się rozliczamy,
• o kwotę darowizny pomniejszana jest podstawa do opodatkowania (do10% dochodu, jeżeli jest przekazana na konto bankowe).
Może mieć charakter jednorazowy lub cykliczny – w zależności od zawartej z darczyńcą umowy (pisemnej lub ustnej).
Może mieć nieokreślony lub określony cel (np. edukacja, sport), ze wskazaniem na konkretny projekt – darowizna z poleceniem.
Warto zawrzeć umowę darowizny, aby określić zobowiązania obu stron.
Dary rzeczowe
Organizacja obdarowana nie ma obowiązku zgłoszenia do urzędu informacji, że otrzymała dary rzeczowe.
Należy pamiętać, że darowizna rzeczowa stanowi przychód organizacji, więc informacja ta musi być wykazana w księgowości. Zatem trzeba ją wycenić.
Darowizny rzeczowe (żywność) przekazane na cele przez firmy charytatywne są zwolnione z VAT pod warunkiem, że przekazane są OPP a darczyńca ma dokumenty potwierdzające przekazanie, przyjęcie i wydanie żywności.
Sponsoring
Organizacja, która chce korzystać ze sponsoringu jako źródła finansowania swojej działalności, powinna mieć w statucie zapis mówiący o tym, że źródłem jej majątku może też być sponsoring.
Jeżeli zamierza świadczyć usługi sponsoringowe na rzecz innych, powinna zarejestrować działalność gospodarczą w tym zakresie!
Rodzaje sponsoringu mogą być różne: ze względu na rodzaj sponsorowanej działalności (sport, kultura i sztuka, ekologia, inne) lub ze względu na formę: sponsoring finansowy, rzeczowy, usługowy czy niematerialny.
Odpisy od pensji (payroll)
Odpisy od pensji to program dobrowolnych comiesięcznych odpisów od wynagrodzenia, świadczony przez pracowników danej firmy (danych firm) na rzecz jakiegoś celu społecznego. Czasem zwany jest składką pracowniczą.
Mechanizm polega na tym, że pracownicy dobrowolnie deklarują dowolną część swojego wynagrodzenia na cele społeczne. Podpisują deklarację, że zgadzają się na potrącenie co miesiąc określonej kwoty (końcówki od pensji). Kwota przekazana przez pracownika co miesiąc odpisywana jest od jego pensji i jednym przelewem trafia na wybrany cel społeczny.
OSOBY FIZYCZNE
Darowizny
Jest to forma umowy, w której darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego, kosztem swego majątku (art.888 kodeksu cywilnego).
Osoba fizyczna może przekazać organizacji pozarządowej darowiznę i odliczyć ją od podstawy opodatkowania (do 6%). Darowizna musi być przekazana na konto bankowe organizacji.
Darowizny mogą być jednorazowe lub cykliczne, np. poprzez polecenie zapłaty, stały przelew.
Składki członkowskie
Składki członkowskie to obowiązkowe wpłaty członków stowarzyszenia na rzecz stowarzyszenia, zarówno takiego zrejestrowanego w KRS, jak i zwykłego.
Składki dla członków stowarzyszenia czy związku stowarzyszeń są obowiązkowe – ich wysokość, częstotliwość i sposób zmiany określa statut organizacji.
Nie istnieją żadne przepisy regulujące sankcje prawne dla stowarzyszeń, które nie pobierają składek, zatem można nie pobierać składek od swoich członków.
1% (odpis podatkowy)
Kto może przekazać 1% podatku?
• podatnik podatku dochodowego od osób fizycznych,
• podatnik opodatkowany ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych,
• podatnik objęty liniową, 19 - procentową stawką podatku,
• podatnik uzyskujący dochód z odpłatnego zbycia papierów wartościowych oraz pochodnych instrumentów finansowych.
1% podatku nie jest darowizną, lecz częścią budżetu skarbu państwa.
Osoby przekazujące 1% nie są darczyńcami!
Zbiórki publiczne
Warunkiem przeprowadzenia zbiórki publicznej jest jej zgłoszenie w portalu zbiórek publicznych zbiorki.gov.pl
Zgłaszający zbiórkę musi także zamieścić w portalu sprawozdania, zawierające dane o tym, ile środków udało się zebrać oraz jak je rozdysponowano. Informacje zbierane na portalu ZBIÓRKI.GOV.PL przeznaczone są dla wszystkich obywateli i są źródłem informacji o organizatorach.
Stanowią pomoc przy podejmowaniu decyzji w sprawie wsparcia konkretnych akcji.
Jeżeli zbieramy pieniądze w miejscu zamkniętym (restauracja, zakład pracy, inne) za zgodą właściciela, wśród zamkniętego grona osób, to nie jest to traktowane jako zbiórka publiczna.
Co zbiórką nie jest? Przelewy na konto bankowe, wpłaty na konto za pomocą platform crowdfundingowych, apele o wpłaty, SMS-y charytatywne, sprzedaż biletów na koncert charytatywny (vide: działalność gospodarcza).
Zbiórką nie jest też zbiórka na cele religijne, koleżeńska, w zamkniętym gronie, loteria pieniężna, fantowa czy zbiórka w szkole, tylko wśród młodzieży, nauczycieli.
Loterie fantowe
W pierwszej kolejności należy ustalić wartość puli wygranych, jeżeli ona nie przekracza kwoty bazowej o której mowa w art. 70 ustawy o grach hazardowych (kwoty przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw bez wypłat nagród z zysku w drugim kwartale roku poprzedniego, ogłoszonego w obwieszczeniu Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego w Dzienniku Urzędowym Głównego Urzędu Statystycznego w Dzienniku Urzędowym Głównego Urzędu Statystycznego), wówczas loteria fantowa może być urządzana po dokonaniu jej zgłoszenia.
Loteria o puli nagród nie przekraczającej kwoty bazowej to tzw. mała loteria fantowa.
Plan jej zorganizowania musimy zgłosić do naczelnika urzędu celnego nie później niż 30 dni przed dniem jej rozpoczęcia.
Zgłoszenie tzw. małych loterii fantowych jest zwolnione z opłaty.
Jeżeli wartość puli nagród przekracza wartość kwoty bazowej, loteria fantowa może być urządzana na podstawie zezwolenia.
Każda loteria fantowa musi mieć opracowany regulamin.
Opłata za udzielenie zezwolenia na urządzenie loterii fantowej wynosi 100% kwoty bazowej, a gdy jest organizowana na terenie jednego województwa wówczas wynosi 50% kwoty bazowej.
Loterie fantowe są opodatkowane podatkiem od gier, a podstawą opodatkowania stanowi suma wpływów uzyskanych ze sprzedaży losów. Stawka podatku od gier dla loterii fantowych wynosi 10%.
Organami podatkowymi właściwymi w zakresie podatku od gier są naczelnik urzędu celnego i dyrektor izby celnej.
Crowdfunding
Crowdfunding – forma finansowania różnego rodzaju projektów przez społeczność, która jest lub zostanie wokół tych projektów zorganizowana.
Finansowanie społecznościowe to rodzaj pozyskiwania kapitału, w którym wiele osób małymi wpłatami wspiera pomysłodawcę, by ten mógł zrealizować swój projekt. W zamian oferuje on związane z projektem nagrody. Mogą to być np.: bilety, gadżety, produkty, ale też udziały w spółce. Mechanizm ten opiera się na prostym założeniu, że tam gdzie ryzyka nie podejmie jeden podmiot (np. anioł biznesu lub bank) pomocna może okazać się wspierająca projekt mikropłatnościami szeroka społeczność.
Różnica między crowdfundingiem a zbiórkami publicznymi
Mechanizm crowdfundingu zakłada wynagrodzenie przez projektodawcę osób wpłacających pieniądze na rzecz projektu, w formie wcześniej ustalonej. W przypadku zbiórki publicznej wpłacający są darczyńcami i nie otrzymują nic w zamian. Granica między obiema formami finansowania jest dość płynna. W crowdfundingu zdarzają się formy wynagrodzenia fundatorów mające charakter symboliczny. Z drugiej strony nietrudno sobie wyobrazić zbiórkę publiczną na cel społecznie użyteczny, z którego korzyści będą czerpać także darczyńcy.
Na co zwrócić uwagę szukając portalu?
• Prowizje i sposoby ich pobierania – prowizje wahają się od 6 do 10%, niektóre portale pobierają opłatę z góry, niezależnie od efektu zbiórki, a inne pobierają tylko opłatę od projektów zakończonych sukcesem
• Rozwiązania prawne – różne portale stosują różne modele i warto zapoznać się np. z kwestiami podatkowymi
• Dodatkowa oferta – sprawdź który portal dodatkowo wspiera Twoją akcję, gdzie i jak ją promuje, czy pomaga przygotować materiał do portalu itp.
Wniosek: należy dokładnie czytać regulaminy i obejrzeć inne podobne zbiórki.
Wydarzenia fundraisingowe
Fundraising – proces zdobywania funduszy poprzez proszenie o wsparcie osób indywidualnych, firm, fundacji dobroczynnych lub instytucji rządowych i samorządowych. Zajmują się tym zawodowi fundraiserzy. Fundraising jest związany zasadniczo z działalnością organizacji pozarządowych, ale termin w piśmiennictwie anglojęzycznym może odnosić się również do działalności partii politycznych oraz pozyskiwania inwestorów i pomnażania kapitału przedsięwzięć nastawionych na zysk[1]. Fundusze bywają zbierane na różne cele społeczne, przez organizacje prowadzące działalność charytatywną, religijną, naukową, sportową oraz domy dziecka, szpitale, hospicja, muzea, galerie sztuki, szkoły i uczelnie wyższe oraz wszystkie inne podmioty prowadzące działalność społecznie użyteczną.
Inne
- Nawiązki sądowe
Organizacja mocą postanowienia sądowego może otrzymać nawiązkę, czyli sumę pieniężną przekazaną przez skazanego za popełnienie przestępstwa. Jeśli skazana osoba dopuściła się przestępstwa przeciwko zdrowiu lub życiu bądź pod wpływem alkoholu była sprawcą wypadku drogowego, lub także popełniła przestępstwo przeciwko środowisku, może zostać drogą sądową zobowiązana do wypłacenia nawiązki. Wtedy taką nawiązkę otrzymują np. organizacje społeczne lub instytucje, które jako cel nadrzędny obrały ochronę zdrowia, życia, pomoc osobom poszkodowanym w wypadkach drogowych czy ochronę środowiska. Takie organizacje pozarządowe muszą znaleźć się w wykazie prowadzonym przez Ministra Sprawiedliwości. Wykaz wszystkich podmiotów wchodzących w skład organizacji przyjmujących nawiązki jest zawsze publikowany raz w roku w formie obwieszczenia w Dzienniku Urzędowym Ministerstwa Sprawiedliwości. W związku z tym podmioty zainteresowane byciem w bazie muszą informować każdego roku o swoich celach statusowych. Z kolei do 20 lutego każdego roku zobowiązane są złożyć sprawozdanie z wykorzystania środków finansowych uzyskanych nawiązek. Te organizacje, które korzystają z nawiązek, muszą prowadzić odrębną ewidencję księgową. W związku z nawiązkami może zostać także zlecona kontrola przez Ministra. W razie wykrycia nieprawidłowości organizacja może utracić swoje prawa. Od 2005 roku wprowadzono ograniczenia w rejestrach i typach organizacji uprawnionych do otrzymywania nawiązek w związku z nadużyciami finansowanymi stowarzyszeń wyłudzających finanse.
- SMS charytatywne
- Pożyczki
- Odpłatna działalność pożytku publicznego
Opłaty za usługi w ramach odpłatnej działalności statutowej, która nie jest działalnością gospodarczą. Opłaty są formą zwrotu wniesionych nakładów.
- Działalność gospodarcza
Coraz mniej organizacji pożytku publicznego prowadzi jednocześnie działalność gospodarczą. Zyski z działalności gospodarczej muszą być przeznaczone na prowadzenie działalności statutowej organizacji.
Zajrzyj również do naszej broszury w której opisaliśmy >>>"Źródła finansowania NGO"<<< - do pobrania pod newsem.
Więcej informacji:
http://poradnik.ngo.pl/zrodla_finansowania