2020-07-27
Likwidacja stowarzyszenia - co to?

Dziś w kolejnej części naszej kampanii "Kto i co? NGO" zapoznamy Was z najważniejszymi informacjami dotyczącymi likwidacji stowarzyszenia.

Samorozwiązanie

Jeśli w osobach wyczerpała się chęć działania to członkowie tworzący stowarzyszenie mogą podjąć decyzję o rozwiązaniu (samorozwiązaniu) stowarzyszenia, rozpoczynając proces likwidacji. Można ją podjąć w dowolnym momencie działania, z dowolnych przyczyn. Powody dla jakich następuje podjęcie decyzji o samorozwiązaniu stowarzyszenia mogą być różne: wypalenie się formuły działania, rozproszenie członków po kraju, świecie; realizacja podstawowych celów dla których powstało stowarzyszenie, zmniejszenie się liczby członków zwyczajnych poniżej ustawowo wymaganą liczbę czy brak zarządu zdolnego do podejmowania decyzji (np. 2 z 3 członków zarządu złożyło rezygnację, a mimo zwołania walnego w celu doboru członków do zarządu, nie ma chętnych).

Decyzja o rozwiązaniu stowarzyszenia zarezerwowana jest dla walnego zebrania członków oznacza to, że aby rozwiązać stowarzyszenie trzeba zwołać nadzwyczajne walne zebranie członków zgodnie z zapisami statutowymi.

Zgodnie z ustawą Prawo o stowarzyszeniach  w statucie muszą znaleźć się zapisy dotyczące rozwiązania stowarzyszenia. Decyzja taka jest bardzo ważna z punktu widzenia stabilności stowarzyszenia i w związku z tym musi być zastrzeżona dla najważniejszej, najwyższej władzy – walnego zebrania członków.

Zapisy statutowe powinny określać, ile osób minimalnie musi uczestniczyć w zebraniu i jaką liczbą głosów walne zebranie podejmuje taką uchwałę. Zazwyczaj jest to podobne rozwiązanie, jak w przypadku zmian statutu. Często w statucie podaje się również informacje, kto zostanie likwidatorem i na co będzie przeznaczony majątek zlikwidowanego stowarzyszenia.

Dokumenty jakie powinny zostać po nadzwyczajnym walnym zebraniu w sprawie rozwiązania stowarzyszenia to:

• lista obecności –  imię, nazwisko i podpis członka stowarzyszenia;
• protokół z nadzwyczajnego walnego zebrania członków – podpisywania przez przewodniczącego i protokolanta;
• uchwała o rozwiązaniu stowarzyszenia – podpisywania przez przewodniczącego i protokolanta;
• uchwała o wyborze likwidatora/likwidatorów/komisji likwidacyjnej – podpisywania przez przewodniczącego i protokolanta;
• uchwała o przeznaczeniu majątku pozostałego po likwidacji stowarzyszenia – podpisywania przez przewodniczącego i protokolanta;
• dodatkowe ustalenia/dokumenty w zależności od zapisów statutu.

Rozwiązanie stowarzyszenia przez sąd

Decyzja o rozwiązaniu stowarzyszenia przez sąd może być podjęta na wniosek zgłoszony przez organ nadzoru. Jest nim starosta powiatu na terenie, którego mieści się siedziba stowarzyszenia i który ma prawo do sprawdzenia czy stowarzyszenie działa zgodnie z prawem. Przyczyny kontroli stowarzyszenia przez starostę mogą być różne, np. rutynowa kontrola organizacji działających na danym terenie, ale może to być również informacja zgłoszona do starosty o braku możliwości działania stowarzyszenia.

Sąd może również rozwiązać stowarzyszenie na wniosek prokuratora. Sąd może także rozwiązać stowarzyszenie z własnej inicjatywy np. jeśli organizacja mimo wezwań nie składa obowiązkowych dokumentów (np. zmian władz, zmian statutu). W przypadku stowarzyszeń z działalnością gospodarczą (wpisanych do rejestru przedsiębiorców) sąd ma także możliwość rozwiązania kiedy organizacja mimo wezwania nie złożyła sprawozdań finansowych za ostatnie dwa lata. 

Wniosek o otwarcie likwidacji

Wniosek o otwarcie likwidacji (zmianę danych) składany jest do właściwego oddziału Krajowego Rejestru Sądowego, w którym stowarzyszenie jest zarejestrowane.

Składa się on z odpowiednich formularzy oraz załączników:

• KRS-Z61 – formularz główny służący do zgłoszenia otwarcia likwidacji;
• KRS-ZR – załącznik do formularza głównego służący do zgłoszenia likwidatora/likwidatorów. Na jednym formularzu można zgłosić jedną osobę;
• KRS-ZK – załącznik do formularza głównego służący do wykreślenia zarządu wraz ze sposobem reprezentacji określonym w statucie. Zarząd zostaje wykreślony ponieważ jego obowiązki w momencie otwarcia likwidacji obejmuje likwidator/likwidatorzy.

Formularze podpisywane są przez likwidatora/likwidatorów w zależności od przyjętego sposobu reprezentacji likwidatorów, najczęściej jest on zbieżny ze sposobem reprezentacji zarządu np. dwóch likwidatorów łącznie.

Dokumenty składane do wniosku o otwarcie likwidacji to:

• lista obecności na walnym zebraniu;
• protokół z walnego zebrania;
• uchwała o rozwiązaniu stowarzyszenia uchwała o wyborze likwidatora/likwidatorów;
• uchwała o przeznaczeniu majątku pozostałego po likwidacji.

Stowarzyszenia bez działalności gospodarczej nie płacą za wniosek o otwarcie likwidacji. Stowarzyszenia z działalnością gospodarczą (zarejestrowane również w rejestrze przedsiębiorców) płacą 350 zł.

Jeśli wniosek jest przesyłany pocztą do wniosku dołączamy także potwierdzenie przelewu dokonania opłaty sądowej albo wniosek o zwolnienie z tej opłaty.

Zakończenie likwidacji

Decyzja kiedy ma się zakończyć likwidacja należy do likwidatora. Maksymalny termin na zakończenie tego procesu to rok.

Początek terminu określa data podjęcia uchwały lub data wskazana w postanowieniu sądu
o rozwiązaniu stowarzyszenia i zarządzeniu likwidacji. Możliwe jest przedłużenie tego terminu przez likwidatora, jeśli istnieją przyczyny, dla których likwidacja nie mogła być w tym czasie zakończona. Wniosek o przedłużenie tego procesu jest przedstawiany przez likwidatora sądowi. Może się on zgodzić na przedłużenie terminu likwidacji albo zarządzić zmianę likwidatora. Zwykle stowarzyszenia likwidują się w ciągu tego ustalonego przepisami roku.

Ostatnim etapem samorozwiązania jest zwołanie przez likwidatora walnego zebrania członków w celu pojęcia decyzji o zakończeniu likwidacji i zatwierdzeniu sprawozdania, którego jednym z jego elementów jest sprawozdanie finansowe na dzień zakończenia likwidacji.

Nadzwyczajne walne zebranie członków musi być zwołane zgodnie z procedurą określoną w statucie.

Dokumenty po zebraniu na dzień zakończenia likwidacji:

• lista obecności – imię, nazwisko, podpis;
• protokół z zebrania – podpisany przez przewodniczącego i protokolanta;
• uchwała o zakończeniu likwidacji i przyjęciu sprawozdania finansowego na dzień zakończenia likwidacji – podpisana przez przewodniczącego i protokolanta;
• sprawozdanie z likwidacji wraz ze sprawozdaniem finansowym na dzień zakończenia likwidacji oraz potwierdzeniem podania do publicznej wiadomości ogłoszenia o otwarciu likwidacji – podpisane przez likwidatora.

Po zebraniu likwidator składa do sądu wniosek o wykreślenie organizacji na formularzu KRS-X2 załączając wymienione dokumenty. Opłata za wykreślenie organizacji z KRS to 300 zł.

Jeśli wniosek jest przesyłany pocztą do wniosku dołączamy także potwierdzenie przelewu dokonania opłaty sądowej albo wniosek o zwolnienie z tej opłaty.