2020-07-21
Co to jest statut?

Kolejnym etapem naszego cyklu „Kto i co? NGO” będzie zapoznanie Was z najważniejszym dokumentem przy tworzeniu stowarzyszenia tj. statutem. Pokażemy i objaśnimy Wam także przykładowy schemat tworzenia struktur organizacji.

Statut stowarzyszenia.

Statut jest fundamentalnym i najważniejszym dokumentem organizacji. „Konstytucja” stowarzyszenia potrzebna jest do stworzenia oraz określenia podstawowych zasad funkcjonowania stowarzyszenia. Statut stowarzyszenia powinien zawierać podstawowe informacje dotyczące działalności, organizacji struktur wewnętrznych oraz określenia misji stowarzyszenia.

Statut stowarzyszenia określa w szczególności:

• nazwę stowarzyszenia - w statucie wpisujemy nazwę naszego stowarzyszenia. Nie trzeba co prawda używać słowa „stowarzyszenie”, „towarzystwo”, „bractwo”, ale często określenia te są używane dla podkreślenia charakteru organizacji. Pamiętajmy, że pewne nazwy są zastrzeżone dla innych podmiotów np. bank, spółka, spółdzielnia. Nazwa powinna odróżniać nas od innych stowarzyszeń
  i organizacji. Warto więc sprawdzać czy nie ma już innych organizacji o takiej samej nazwie.

• siedzibę stowarzyszenia i teren działania - w statucie wpisuje się tylko nazwę miejscowości, w której będzie mieścić się siedziba organizacji. Ale już we wniosku do sądu rejestrowego będzie potrzebny dokładny adres pod którym znajduje się stowarzyszenie. Pod adresem rejestrowym nie musi być prowadzona działalność organizacji, tam mogą być przechowywane dokumenty organizacji. Nie ma potrzeby, aby w statucie wpisywać pełny, dokładny adres tej siedziby.

• cele i sposoby ich organizacji - cele to kluczowe informacje o tym, co chce osiągnąć stowarzyszenie i po co powstało. Działania, które będzie prowadzić, aby te cele osiągnąć,  to sposoby realizacji celów statutowych. Celem stowarzyszenia może być prawie każda działalność zgodna
  z obowiązującym prawem. Co więcej, cele stowarzyszenie nie muszą być realne, możliwe do osiągnięcia czy też z pożytkiem dla tzw. ogółu społeczeństwa.

• sposób nabywania i utraty członkostwa oraz prawa i obowiązki członków - w statucie trzeba zawrzeć informacje jak można zostać członkiem stowarzyszenia (czy jest potrzebny wniosek, czy czyjeś poparcie np. w formie rekomendacji) kto przyjmuje/rozpatruje zgłoszenie, czy jest tryb odwoławczy. Jedna z podstawowych cech charakteryzująca stowarzyszenie to dobrowolność. Nikt nie może być zmuszony, aby zostać członkiem stowarzyszenia i nikomu nie można zabronić rezygnacji z członkostwa. Statut powinien zawierać wytyczne jak można zrezygnować
  z członkostwa (np. złożyć pisemną rezygnację) oraz przyczyny, z powodu których można być pozbawionym członkostwa – zostać „wyrzuconym” z organizacji.

• sposób reprezentowania stowarzyszenia - w statucie musi znaleźć się zapis o tym, kto reprezentuje stowarzyszenie na zewnątrz, czyli kto może m.in. podpisywać umowy, dokonywać przelewów bankowych, składać wniosek o dotację. Organem uprawnionym do reprezentacji jest zarząd stowarzyszenia. Dla wygody ustanawia się jednak, że nie cały zarząd, a określone osoby z tego organu, mogą reprezentować stowarzyszenie przed osobami trzecimi.

• sposób uzyskiwania środków finansowych oraz ustanowienie składek członkowskich - aby stowarzyszenie mogło działać, potrzebuje zasobów. Także środków finansowych. W statucie wpisuje się informacje, jakie mogą być sposoby pozyskiwania środków finansowych oraz sposób ustanawiania składek członkowskich. Należy wpisać różne możliwe źródła finansowani np.: składki członkowskie, spadki, zapisy, darowizny, dotacje, zbiórki publiczne. Jeżeli stowarzyszenie ma prowadzić działalność gospodarczą musi także wpisać dochody z działalności gospodarczej.

• zasady dokonywania zmiany statutu - w statucie musi być informacja o możliwości i sposobie dokonania zmiany statutu. Ponieważ jest to bardzo ważna decyzja, zawsze podejmuje ją walne zebranie członków. Często ten wybór jest obwarowany specjalnymi regulacjami (np. inny sposób podjęcia decyzji, większe kworum lub brak możliwości zastosowania drugiego terminu na zebranie).

• sposób rozwiązywania stowarzyszenia - cechy charakteryzujące stowarzyszenie to m.in. dobrowolność i samorządny charakter organizacji. Oznacza to, że członkowie, którzy je tworzą mogą również podjąć decyzję o likwidacji stowarzyszenia – samorozwiązaniu stowarzyszenia. Ta decyzja też jest zastrzeżona dla najważniejszej władzy w stowarzyszeniu – walnego zebrania członków. W tym przypadku, podobnie jak przy zmianie statutu, mogą obowiązywać odrębne regulacje dotyczące sposobu podejmowania decyzji.

Organizacja wewnętrzna stowarzyszenia.

Najwyższą władzą stowarzyszenia jest walne zebranie członków. Głównym zadaniem tego organu jest podejmowanie uchwał stowarzyszenia. Zamiast walnego zgromadzenia statut może przewidywać zebranie delegatów, określając przy tym czas trwania ich kadencji.

Stowarzyszenie zobowiązane jest do posiadania zarządu oraz wewnętrznego organu kontroli. Działania zarządu zależne są od statutu stowarzyszenia oraz decyzji walnego zgromadzenia członków. Zarząd obraduje podczas posiedzeń, w trakcie których uczestniczyć powinna co najmniej połowa członków zarządu.

Ogólne zasady zwoływania posiedzeń komisji rewizyjnej opisane są w statucie stowarzyszenia. Komisja rewizyjna ze swoich prac powinna sporządzać protokół. Sprawozdania komisji nie muszą być jawne dla pozostałych członków stowarzyszenia.